فاطمه مساعد

گسترش مقاومت به حشره كش ها به عنوان يك پديده تكاملي ژنتيكي از نقطه نظر حفظ كارايي اين عوامل شيميايي از اهميت ويژه اي برخوردار است. پايش جمعيت هايي كه تحت فشار تركيبات حشره كش قرار دارند، نقش مهمي در معرفي راهكارهاي كنترل آفات و نيز مديريت مقاومت به حشره كش ها بر عهده دارد. مينوز برگ گوجه فرنگي Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) يك تهديد جدي براي توليد گوجه فرنگي در شرايط مزرعه و گلخانه محسوب مي شود. در مناطق آلوده و در نبود هيچ روش كنترلي، خسارت اين آفت مي تواند 100- 80 درصد محصول را شامل شود. تحقيق حاضر با هدف بررسي حساسيت سه جمعيت گلخانه اي مينوز برگ گوجه فرنگي به حشره كش دلتامترين و تعيين سازوكار مقاومت با استفاده از سينرژيست ها انجام شده است. مراحل مختلف T. absoluta از گلخانه هاي تحت كشت گوجه فرنگي در استان همدان جمع آوري شده و تحت شرايط دمايي C °1± 25، رطوبت نسبي 70 - 60 درصد و دوره روشنايي- تاريكي 8 : 16 ساعت پرورش يافتند. پس از غربالگري هاي اوليه در نهايت سه جمعيت با حداقل تلفات در تيمار با دلتامترين، جهت بررسي هاي بعدي انتخاب شدند. زيست سنجي به روش غوطه وري برگ در محلول سمي و روي لاروهاي سن دوم 48-24 ساعته انجام شد. هر تيمار شامل 5 غلظت و يك تيمار شاهد با حداقل 5 تكرار و تعداد 25 – 20 عدد لارو در هر تكرار بود. تلفات لاروي پس از گذشت 24 ساعت ثبت شد. لاروهايي كه در صورت تحريك با سوزن قادر به حركت پاها نبودند، مرده محسوب مي شدند. براي آناليز داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد و در صورت تلفات كمتر از 10 درصد در تيمار شاهد، ميزان تلفات با استفاده از فرمول ابوت اصلاح شد. در صورت عدم همپوشاني فواصل اطمينان 95% غلظت كشنده 50%، تفاوت بين مقادير LC50 معني دار در نظر گرفته شد. نرخ مقاومت محاسبه شده بين 6 تا 20 برابر در مقايسه با سويه حساس متغير بود. در آزمون هاي سينرژيسمي، از PBO، DEF و DEM جهت بررسي احتمال دخالت سيستم هاي آنزيمي در ايجاد مقاومت استفاده شد. به منظور تعيين حداكثر غلظتي كه لاروها قادر به تحمل آن بودند، در هر آزمون تعداد 30 عدد لارو با غلظت هاي مشخصي از هر سينرژيسم (تهيه سري غلظت ها از غلظت پايه mM 200) به مدت 24ساعت تيمار شدند. بالاترين غلظت از هر سينرژيست كه در چمعيت حساس هيچ گونه تلفاتي را همراه نداشت، براي سينرژيست هاي PBO، DEF و DEM